Shivamahimnah Stotram
શિવમહિમ્નઃ સ્તોત્રમ |
પુષ્પદન્ત ઉવાચ ||
મહિમ્નઃ પારં તે પરમવિદુષો યદ્યસદ્રુશી
સ્તુતિર્બ્રહ્માદીનામપિ તદવસન્નાસ્ત્વયિ ગિરઃ |
અથા વાચ્યઃ સર્વઃ સ્વમતિપરિણામાવધિ ગૃણન
મમાપ્યેષ સ્તોત્રમ હર નિરપવાદઃ પરિકરઃ || ૧||
અતીતઃ પન્થાનં તવ ચ મહિમા વાઙ્મનસયો-
રતદ્વ્યાવૃત્યા યં ચકિતમભિધત્તે શ્રુતિરપિ |
સ કસ્ય સ્તોતવ્યઃ કતિવિધગુણઃ કસ્ય વિષયઃ
પદે ત્વર્વાચીને પતતિ ન મનઃ કસ્ય ન વચઃ ||૨||
મધુસ્ફીતા વાચઃ પરમમૃતં નિર્મિતવત-
સ્તવ બ્રહ્મન કિં વાગપિ સુરગુરોર્વિસ્મયપદમ |
મમ ત્વેતાં વાણીં ગુણકથનપુણ્યેન ભવતઃ
પુનામીત્યર્થેઽસ્મિન પુરમથન બુદ્ધિર્વ્યવસિતા || ૩||
તવૈશ્વર્યં યત્તજ્જગદુદયરક્ષાપ્રળયકૃત
ત્રયીવસ્તુ વ્યસ્તં તિસૃષુ ગુણભિન્નાસુ તનુષુ |
અભવ્યાનામસ્મિન્વરદ રમણીયામરમણીં
વિહન્તું વ્યાક્રોશીં વિદધત ઇહૈકે જડધિયઃ ||૪||
કિમીહઃ કિંકાયઃ સ ખલુ કિમુપાયસ્ત્રિભુવનં
કિમાધારો ધાતા સૃજતિ કિમુપાદાન ઇતિ ચ |
અતર્ક્યૈશ્વર્યે ત્વય્યનવસરદુઃસ્થો હતધિયઃ
કુતર્કોઽયં કાંશ્ચિન્મુખરયતિ મોહાય જગતઃ ||૫||
અજન્માનો લોકાઃ કિમવયવવન્તોઽપિ જગતા-
મધિષ્ઠાતારં કિં ભવવિધિરનાદ્રુત્ય ભવતિ |
અનીશો વા કુર્યાદ ભુવનજનને કઃ પરિકરો
યતો મન્દાસ્ત્વાં પ્રત્યમરવર સંશેરત ઇમે || ૬||
ત્રયી સાંખ્યં યોગઃ પશુપતિમતં વૈષ્ણવમિતિ
પ્રભિન્ને પ્રસ્થાને પરમિદમદઃ પથ્યમિતિ ચ |
રુચીનાં વૈચિત્ર્યાદૃજુકુટિલ નાનાપથજુષાં
નૃણામેકો ગમ્યસ્ત્વમસિ પયસામર્ણવ ઇવ ||૭||
મહોક્ષઃ ખટ્વાઙ્ગં પરશુરજિનં ભસ્મ ફણિનઃ
કપાલં ચેતીયત્તવ વરદ તન્ત્રોપકરણમ |
સુરાસ્તાં તામૃદ્ધિં દધતિ તુ ભવદ્ભૄપ્રણિહિતાં
ન હિ સ્વાત્મારામં વિષયમૃગતૃષ્ણા ભ્રમયતિ ||૮||
ધ્રુવં કશ્ચિત્સર્વં સકલમપરસ્ત્વધ્રુવમિદં
પરો ધ્રૌવ્યાધ્રૌવ્યે જગતિ ગદતિ વ્યસ્તવિષયે |
સમસ્તેઽપ્યેતસ્મિન પુરમથન તૈર્વિસ્મિત ઇવ
સ્તુવન ઞ્જિહ્રેમિ ત્વાં ન ખલુ નનુ ધૃષ્ટા મુખરતા || ૯||
તવૈશ્વર્યં યત્નાદ્યદુપરિ વિરિન્ચિર્હરિરધઃ
પરિચ્છેત્તું યાતાવનલમનલસ્કન્ધવપુષઃ |
તતો ભક્તિશ્રદ્ધાભરગુરુ-ગૃણદ્ભ્યાં ગિરિશ યત
સ્વયં તસ્થે તાભ્યાં તવ કિમનુવૃત્તિર્ન ફલતિ ||૧૦||
અયત્નાદાપાદ્ય ત્રિભુવનમવૈરવ્યતિકરં
દશાસ્યો યદ્બાહૂનભૃત રણકણ્ડૂપરવશાન |
શિરઃ પદ્મશ્રેણીરચિતચરણાંભોરુહબલેઃ
સ્થિરાયાસ્ત્વદ્ભક્તેસ્ત્રિપુરહર વિસ્ફૂર્જિતમિદમ ||૧૧||
અમુષ્ય ત્વત્સેવાસમધિગતસારં ભુજવનં
બલાત કૈલાસેઽપિ ત્વદધિવસતૌ વિક્રમયતઃ |
અલભ્યા પાતાળેઽપ્યલસચલિતાઙ્ગુષ્ઠશિરસિ
પ્રતિષ્ઠા ત્વય્યાસીદ્ધ્રુવમુપચિતો મુહ્યતિ ખલઃ ||૧૨||
યદ્રુદ્ધિં સુત્રામ્ણો વરદ પરમોચ્ચૈરપિ સતી-
મધશ્ચક્રે બાણઃ પરિજનવિધેયત્રિભુવનઃ |
ન તચ્ચિત્રં તસ્મિન્વરિવસિતરિ ત્વચ્ચરણયો
ર્ન કસ્યાપ્યુન્નત્યૈ ભવતિ શિરસસ્ત્વય્યવનતિઃ ||૧૩||
અકાણ્ડબ્રહ્માણ્ડક્ષયચકિતદેવાસુરકૃપા-
વિધેયસ્યાઽસીદ્યસ્ત્રિનયનવિષં સંહૃતવતઃ |
સ કલ્માષઃ કણ્ઠે તવ ન કુરુતે ન શ્રિયમહો
વિકારોઽપિ શ્લાઘ્યો ભુવનભયભઙ્ગવ્યસનિનઃ ||૧૪||
અસિદ્ધાર્થા નૈવ ક્વચિદપિ સદેવાસુરનરે
નિવર્તન્તે નિત્યં જગતિ જયિનો યસ્ય વિશિખાઃ |
સ પશ્યન્નીશ ત્વામિતરસુરસાધારણમભૂત
સ્મરઃ સ્મર્તવ્યાત્મા ન હિ વશિષુ પથ્યઃ પરિભવઃ ||૧૫||
મહી પાદાઘાતાત વ્રજતિ સહસા સંશયપદં
પદં વિષ્ણોર્ભ્રામ્યદ્ભુજપરિઘરુગ્ણગ્રહગણમ |
મુહુર્દ્યૌર્દૌઃસ્થ્યં યાત્યનિભૃતજટા તાડિતતટા
જગદ્રક્ષાયૈ ત્વં નટસિ નનુ વામૈવ વિભુતા ||૧૬||
વિયદ્વ્યાપી તારાગણગુણિતફેનોદ્ગમરુચિઃ
પ્રવાહો વારાં યઃ પૃષતલઘુદ્રુષ્ટઃ શિરસિ તે |
જગદ દ્વીપાકારં જલધિવલયં તેન કૃતમિ-
ત્યનેનૈવોન્નેયં ધૃતમહિમ દિવ્યં તવ વપુઃ ||૧૭||
રથઃ ક્ષોણી યન્તા શતધૃતિરગેન્દ્રો ધનુરથો
રથાઙ્ગે ચન્દ્રાર્કૌ રથચરણપાણિઃ શર ઇતિ |
દિધક્ષોસ્તે કોઽયં ત્રિપુરતૃણમાડમ્બરવિધિ-
ર્વિધેયૈઃ ક્રીડન્ત્યો ન ખલુ પરતન્ત્રાઃ પ્રભુધિયઃ ||૧૮||
હરિસ્તે સાહસ્રં કમલબલિમાધાય પદયો-
ર્યદેકોને તસ્મિન્નિજમુદહરન્નેત્રકમલમ |
ગતો ભક્ત્યુદ્રેકઃ પરિણતિમસૌ ચક્રવપુષા
ત્રયાણાં રક્ષાયૈ ત્રિપુરહર જાગર્તિ જગતામ ||૧૯||
ક્રતૌ સુપ્તે જાગ્રત્ત્વમસિ ફલયોગે ક્રતુમતાં
ક્વ કર્મ પ્રધ્વસ્તં ફલતિ પુરુષારાધનમૃતે |
અતસ્ત્વાં સંપ્રેક્ષ્ય ક્રતુષુ ફલદાનપ્રતિભુવં
શ્રુતૌ શ્રદ્ધાં બદ્ધ્વા દૃઢપરિકરઃ* કર્મસુ જનઃ ||૨૦||
ક્રિયાદક્ષો દક્ષઃ ક્રતુપતિરધીશસ્તનુભૃતા-
મૃષીણામાર્ત્વિજ્યં શરણદ સદસ્યાઃ સુરગણાઃ |
ક્રતુભ્રેષસ્ત્વત્તઃ ક્રતુફલવિધાનવ્યસનિનો
ધ્રુવં કર્તુઃ શ્રદ્ધાવિધુરમભિચારાય હિ મખાઃ ||૨૧||
પ્રજાનાથં નાથ પ્રસભમભિકં સ્વાં દુહિતરં
ગતં રોહિદ્ભૂતાં રિરમયિષુમૃષ્યસ્ય વપુષા |
ધનુષ્પાણેર્યાતં દિવમપિ સપત્રાકૃતમમું
ત્રસન્તં તેઽદ્યાપિ ત્યજતિ ન મૃગવ્યાધરભસઃ ||૨૨||
સ્વલાવણ્યાશંસા ધૃતધનુષમહ્નાય તૃણવ-
ત્પુરઃ પ્લુષ્ટં દ્રુષ્ટ્વા પુરમથન પુષ્પાયુધમપિ |
યદિ સ્તૈણં દેવી યમનિરત દેહાર્ધઘટના-
દવૈતિ ત્વામદ્ધા બત વરદ મુગ્ધા યુવતયઃ ||૨૩||
શ્મશાનેષ્વાક્રીડા સ્મરહર પિશાચાઃ સહચરા-
શ્ચિતાભસ્માલેપઃ સ્રગપિ નૃકરોટીપરિકરઃ |
અમઙ્ગલ્યં શીલં તવ ભવતુ નામૈવમખિલં
તથાપિ સ્મર્તૄણાં વરદ પરમં મઙ્ગલમસિ ||૨૪||
મનઃ પ્રત્યક્વ્ચિત્તે સવિધમવધાયાત્તમરુતઃ
પ્રહૃષ્ય઼્અદ્રોમાણઃ પ્રમદસલિલોત્સઙ્ગિતદ્રુશઃ |
યદાલોક્યાહ્લાદં હ્રુદ ઇવ નિમજ્યામૃતમયે
દધત્યન્તસ્તત્ત્વં કિમપિ યમિનસ્તત્કિલ ભવાન ||૨૫||
ત્વમર્કસ્ત્વં સોમસ્ત્વમસિ પવનસ્ત્વં હુતવહ-
સ્ત્વમાપસ્ત્વં વ્યોમ ત્વમુ ધરણિરાત્મા ત્વમિતિ ચ |
પરિચ્છિન્નામેવં ત્વયિ પરિણતા બિભ્રતુ ગિરં
ન વિદ્મસ્તત્તત્વં વયમિહ તુ યત્ત્વં ન ભવસિ ||૨૬||
ત્રયીં ત્રિસ્ત્રો વૃત્તીસ્ત્રિભુવનમથો ત્રીનપિ સુરા-
નકારાદ્યૈર્વર્ણૈસ્ત્રિભિરભિદધત્તીર્ણવિકૃતિ |
તુરીયં તે ધામ ધ્વનિભિરવરુન્ધાનમણુભિઃ
સમસ્તં વ્યસ્તં ત્વં શરણદ ગૃણાત્યોમિતિ પદમ ||૨૭||
ભવઃ શર્વો રુદ્રઃ પશુપતિરથોગ્રઃ સહ મહાં-
સ્તથા ભીમેશાનાવિતિ યદભિધાનાષ્ટકમિદમ |
અમુષ્મિન્પ્રત્યેકં પ્રવિચરતિ દેવ શ્રુતિરપિ
પ્રિયાયાસ્મૈ ધામ્ને પ્રવિહિત નમસ્યોઽસ્મિ ભવતે ||૨૮||
નમો નેદિષ્ઠાય પ્રિયદવ દવિષ્ઠાય ચ નમો
નમઃ ક્ષોદિષ્ઠાય સ્મરહર મહિષ્ઠાય ચ નમઃ |
નમો વર્ષિષ્ઠાય ત્રિનયન યવિષ્ઠાય ચ નમો
નમઃ સર્વસ્મૈ તે તદિદમિતિ શર્વાય ચ નમઃ ||૨૯||
બહુલરજસે વિશ્વોત્પત્તૌ ભવાય નમો નમઃ
પ્રબલતમસે તત્સંહારે હરાય નમો નમઃ |
જનસુખકૃતે સત્ત્વોદ્રિક્તૌ મૃડાય નમો નમઃ
પ્રમહસિ પદે નિસ્ત્રૈગુણ્યે શિવાય નમો નમઃ ||૩૦||
કૃશપરિણતિ ચેતઃ ક્લેશવશ્યં ક્વ ચેદં
ક્વ ચ તવ ગુણસીમોલ્લઙ્ઘિની શશ્વદ્રુદ્ધિઃ |
ઇતિ ચકિતમમન્દીકૃત્ય માં ભક્તિરાધા-
દ્વરદ ચરણયોસ્તે વાક્યપુષ્પોપહારમ || ૩૧||
અસિતગિરિસમં સ્યાત્કજ્જલં સિન્ધુપાત્રે
સુરતરુવરશાખા લેખની પત્રમુર્વી |
લિખતિ યદિ ગૃહીત્વા શારદા સર્વકાલં
તદપિ તવ ગુણાનામીશ પારં ન યાતિ ||૩૨||
અસુરસુરમુનીન્દ્રૈરર્ચિતસ્યેન્દુમૌલે-
ર્ગ્રથિતગુણમહિમ્નો નિર્ગુણસ્યેશ્વરસ્ય |
સકલગણવરિષ્ઠઃ પુષ્પદન્તાભિધાનો
રુચિરમલઘુવૃત્તૈઃ સ્તોત્રમેતચ્ચકાર ||૩૩||
અહરહરનવદ્યં ધૂર્જટેઃ સ્તોત્ર મેત-
ત્પઠતિ પરમભક્ત્યા શુદ્ધચિત્તઃ પુમાન્યઃ |
સ ભવતિ શિવલોકે રુદ્રતુલ્યસ્તથાઽત્ર
પ્રચુરતરધનાયુઃ પુત્રવાન કીર્તિમાંશ્ચ ||૩૪||
મહેશાન્નાપરો દેવો મહિમ્નો નાપરા સ્તુતિઃ |
અઘોરાન્નાપરો મન્ત્રો નાસ્તિ તત્ત્વં ગુરોઃ પરમ ||૩૫||
દીક્ષાદાનં તપસ્તીર્થમ જ્ઞાનં યાગાદિકાઃ ક્રિયાઃ |
મહિમ્નઃ સ્તવપાઠસ્ય કલાં નાર્હન્તિ ષોડશીમ ||૩૬||
કુસુમદશનનામા સર્વગન્ધર્વરાજઃ
શિશુશશિધરમૌલેર્દેવદેવસ્ય દાસઃ |
સ ગુરુ** નિજમહિમ્નો ભ્રષ્ટ એવાસ્ય રોષા-
ત્સ્તવનમિદમકાર્ષીદ્દિવ્યદિવ્યં મહિમ્નઃ ||૩૭||
સુરવર મુનિપૂજ્યં સ્વર્ગમોક્ષૈકહેતું
પઠતિ યદિ મનુષ્યઃ પ્રાઞ્જલિર્નાન્યચેતાઃ |
વ્રજતિ શિવસમીપં કિન્નરૈઃ સ્તૂયમાનઃ
સ્તવનમિદમમોઘં પુષ્પદન્તપ્રણીતમ ||૩૮||
આસમાપ્તમિદં સ્તોત્રમ પુણ્યં ગન્ધર્વભાષિતમ |
અનૌપમ્યં મનોહારિ શિવમીશ્વરવર્ણનમ ||૩૯||
ઇત્યેષા વાઙ્મયી પૂજા શ્રીમચ્છઙ્કરપાદયોઃ |
અર્પિતા તેન દેવેશઃ પ્રીયતાં મે સદાશિવઃ ||૪૦||
તવ તત્વં ન જાનામિ કીદ્રુશોઽસિ મહેશ્વર |
યાદ્રુશોઽસિ મહાદેવ તાદ્રુશાય નમો નમઃ |૪૧|
એકકાલં દ્વિકાલં વા ત્રિકાલં યઃ પઠેન્નરઃ |
સર્વપાપવિનિર્મુક્તઃ શિવલોકે મહીયતે |૪૨|
શ્રી પુષ્પદન્તમુખપઙ્કજનિર્ગતેન
સ્તોત્રેણ કિલ્બિષહરેણ હરપ્રિયેણ |
કણ્ઠસ્થિતેન પઠિતેન સમાહિતેન
સુપ્રીણિતો ભવતિ ભૂતપતિર્મહેશઃ || ૪૩||
ઇતિ શ્રીપુષ્પદન્તવિરચિતં શિવમહિમ્નઃ સ્તોત્રં સમ્પૂર્ણમ ||
--------------------------------
પાઠભેદમ
*કૃતપરિકરઃ
**કલુ