Shivamahima Stotram

---

મહેશાનન્તાદ્ય ત્રિગુણરહિતામેયવિમલ 
સ્વરાકારાપારામિતગુણગણાકારિનિવૃતે | 
નિરાધારાધારામરવર નિરાકાર પરમ 
પ્રભાપૂરાકારાવર પર નમો વેદ્ય શિવ તે ||૧|| 

 

નમો વેદાવેદ્યાખિલજગદુપાદાન નિયતં 
સ્વતન્ત્રાસામાન્તાનવધુતિનિજાકારવિરતે | 
નિવર્તન્તે વાચઃ શિવભજનમપ્રાપ્ય મનસા 
યતોઽશક્તાઃ સ્તોતું સકૃદપિ ગુણાતીત શિવ તે ||૨|| 

 

ત્વદન્યદ્વસ્ત્વેકં નહિ ભવ સમસ્તત્રિભુવને 
વિભુસ્ત્વં વિશ્વાત્મા ન ચ પરમમસ્તીશ ભવતઃ | 
ધ્રુવં માયાતીતસ્ત્વમસિ સતતં નાત્ર વિષયો ન તે 
કૃત્યં સત્યં  ક્વચિદપિ વિપર્યેતિ શિવ તે ||૩|| 

 

ત્વયૈવેમં લોકં નિખિલમમલં વ્યાપ્ય સતતં 
તથૈવાન્યાં લોકસ્થિતિમનઘ દેવોત્તમ વિભો | 
ત્વયૈવૈતત્સૃષ્ટં જગદખિલમીશાન ભગવ-
ન્વિલાસોઽયં કશ્ચિત્તવ શિવ નમો વેદ્ય શિવ તે ||૪||

 

જગત્સૃષ્ટેઃ પૂર્વં યદભવદુમાકાન્ત સતતં 
ત્વયા લીલામાત્રં તદપિ સકલં રક્ષિતમભૂત || 
તદેવાગ્રે ભાલપ્રકટનયનાદ્ભુતકરા-
જ્જગદ્દગ્ધ્વા સ્થાસ્યસ્યજ હર નમો વેદ્ય શિવ તે ||૫|| 

 

વિભૂતીનામન્તો ભવ ન ભવતો ભૂતિવિલસ-
ન્નિજાકાર શ્રીમન્ન ગુણગણસીમાપ્યવગતા | 
અતદ્વ્યાવૃત્યાઽદ્ધા ત્વયિ સકલવેદાશ્ચ ચકિતા 
ભવન્ત્યેવાસામપ્રકૃતિક નમો ધર્ષ શિવ તે ||૬|| 

 

વિરાડ્ર્રૂપં યત્તે સકલનિગમાગોચરમભૂ-
ત્તદેવેદં રૂપં ભવતિ કિમિદં ભિન્નમથવા | 
ન જાને દેવેશ ત્રિનયન સુરારાધ્યચરણ 
ત્વમોઙ્કારો વેદસ્ત્વમસિ હિ નમોઽઘોર શિવ તે ||૭|| 

 

યદન્તસ્તત્વજ્ઞા મુનિવરગણા રૂપમનઘં 
તવેદં સઞ્ચિન્ત્ય સ્વમનસિ સદાસન્નવિહતાઃ | 
યયુર્દિવ્યાનન્દં તદિદમથવા કિં તુ ન તથા 
કિમેતજ્જાનેઽહં શરણદ નમઃ શર્વ શિવ તે ||૮|| 

 

તથા શક્ત્યા સૃષ્ટ્વા જગદથ ચ સંરક્ષ્ય બહુધા 
તતઃ સંહૄત્યૈતન્નિવસતિ તદાધારમથવા | 
ઇદં તે કિં રૂપં નિરુપમ ન જાને હર વિભો 
વિસર્ગઃ કો વા તે તમપિ હિ નમો ભવ્ય શિવ તે ||૯|| 

 

તવાનન્તાન્યાહુઃ શુચિપરમરૂપાણિ નિગમા-
સ્તદન્તર્ભૂતં સત્સદસદનિરુક્તં પદમપિ | 
નિરુક્તં છન્દોભિર્નિલયનમિદં વાનિલયનં 
ન વિજ્ઞાતં જ્ઞાતં સકૃદપિ નમો જ્યેષ્ઠ શિવ તે ||૧૦|| 

 

તવાભૂત્સત્યં ચાનૃતમપિ ચ સત્યં કૃતમભૂદૃતં 
સત્યં સત્યં તદપિ ચ યથા રૂપમખિલમ | 
યતઃ સત્યં સત્યં શમમપિ સમસ્તં તવ વિભો 
કૃતં સત્યં સત્યાનૃતમપિ નમો રુદ્ર શિવ તે ||૧૧|| 

 

તવામેયં મેયં યદપિ તદમેયં વિરચિતં 
ન વામેયં મેયં રચિતમપિ મેયં વિરચિતુમ | 
ન મેયં મેયં તે ન ખલુ પરમેયં પરમયં 
ન મેયં ન નામેયં વરમપિ નમો દેવ શિવ તે ||૧૨|| 

 

તવાહારં હારં વિદિતમવિહારં વિરહસં 
નવાહારં હારં હર હરસિ હારં ન હરસિ | 
ન વાહારં હારં પરતરવિહારં પરતરં 
પરં પારં જાને નહિ ખલુ નમો વિશ્વશિવ તે ||૧૩|| 

 

યદેતત્તત્ત્વં તે સકલમપિ તત્ત્વેન વિદિતમ
ન તે તત્ત્વં તત્ત્વં વિદિતમપિ તત્ત્વેન વિદિતમ | 
ન ચૈતત્તત્ત્વં ચેન્નિયતમપિ  તત્ત્વં કિમુ ભવે 
ન તે તત્ત્વં તત્ત્વં તદપિ ચ નમો વેદ્ય શિવ તે ||૧૪|| 

 

ઇદં રૂપં રૂપં સદસદમલં રૂપમપિ ચે-
ન્ન જાને રૂપં તે તરતમવિભિન્નં પરતરમ | 
યતો નાન્યદ્રૂપં નિયતમપિ વેદૈર્નિગદિતં 
ન જાને સર્વાત્મન ક્વચિદપિ નમોઽનન્ત શિવ તે ||૧૫|| 

 

ંઅહદ્ભૂતં ભૂતં યદપિ ન ચ ભૂતં તવ વિભો 
સદા ભૂતં ભૂતં કિમુ ન ભવતો ભૂતવિષયે | 
યદાભૂતં ભૂતં ભવતિ હિ ન ભવ્યં ભગવતો 
ભવાભૂતં ભાવ્યં ભવતિ ન નમો જ્યેષ્ઠ શિવ તે ||૧૬|| 

 

વશીભૂતા ભૂતા સતતમપિ ભૂતાત્મકતયા 
ન તે ભૂતા ભૂતાસ્તવ યદપિ ભૂતા વિભુતયા | 
યતો ભૂતા ભૂતાસ્તવ તુ ન હિ ભૂતાત્મકતયા 
ન વા ભૂતા ભૂતાઃ ક્વચિદપિ નમો ભૂત શિવ તે ||૧૭||

 

ન તે માયામાયા સતતમપિ માયામયતયા 
ધ્રુવં માયામાયા ત્વયિ વર ન માયામયમપિ | 
યદા માયામાયા ત્વયિ ન ખલુ માયામયતયા 
ન માયામાયા વા પરમય નમસ્તે શિવ નમઃ ||૧૮|| 

 

યતન્તઃ સંવેદ્યં વિદિતમપિ વેદૈર્ન વિદિતં 
ન વેદ્યં વેદ્યં ચેન્નિયતમપિ વેદ્યં ન વિદિતમ | 
તદેવેદં વેદ્યં વિદિતમપિ વેદાન્તનિકરૈઃ 
કરાવેદ્યં વેદ્યં જિતમિતિ નમોઽતર્ક્ય શિવ તે ||૧૯|| 

 

શિવં સેવ્યં ભાવં શિવમતિશિવાકારમશિવં 
ન સત્યં શૈવં તચ્છિવમિતિ શિવં સેવ્યમનિશમ | 
શિવં શાન્તં મત્વા શિવપરમતત્ત્વં શિવમયં 
ન જાને રૂપત્વં શિવમિતિ નમો વેદ્ય શિવ તે ||૨૦|| 

 

યદજ્ઞાત્વા તત્ત્વં સકલમપિ સંસારપતિતં 
જગજ્જન્માવૃત્તિં દહતિ સતતં દુઃખનિલયમ | 
યદેતજ્જ્ઞાત્વૈવાવહતિ ચ નિવૃત્તિં પરતરાં 
ન જાને તત્તત્ત્વં પરમિતિ નમો વેદ્ય શિવ તે ||૨૧|| 

 

ન વેદં યદ્રૂપં નિગમવિષયં મઙ્ગળકરં 
ન દૃષ્ટં કેનાપિ ધ્રુવમિતિ વિજાને શિવ વિભો | 
તતશ્ચિત્તે શંભો નહિ મમ વિષાદો‍ઽઘવિકૄત્તિઃ 
પ્રયત્નલ્લબ્ધેઽસ્મિન્ન કિમપિ નમઃ પૂર્ણ શિવ તે ||૨૨|| 

 

તવાકર્ણ્યાગૂઢં યદપિ પરતત્ત્વં શ્રુતિપરં 
તદેવાતીતં સન્નયનપદવીં નાત્ર તનુતે | 
કદાચિત્કિઞ્ચિદ્વા સ્ફુરતિ કતિધા ચેતસિ તવ 
સ્ફુરદ્રૂપં ભવ્યં ભવહર પરાવેદ્ય શિવ તે ||૨૩||

 

ત્વમિન્દુર્ભાનુસ્ત્વં હુતભુગસિ વાયુશ્ચ સલિલં 
ત્વમેવાકાશોઽસિ ક્ષિતિરસિ તથાઽઽત્માઽસિ ભગવન | 
તતઃ સર્વાકારસ્ત્વમસિ ભવતો ભિન્નમનઘાન્ન 
તત્સત્યં સત્યં ત્રિનયન નમોઽનન્ત શિવ તે ||૨૪|| 

 

વિધું ધત્સે નિત્યં શિરસિ મૃદુકણ્ઠોઽપિ ગરળં 
નવં નાગાહારં ભસિતમમલં ભાસુરતનુમ | 
કરે શૂલં ભાલે જ્વલનમનિશં તત્કિમિતિ તે 
ન તત્ત્વં જાનેઽહં ભવહર નમઃ કુર્પ શિવ તે ||૨૫|| 

 

તવાપાઙ્ગઃ શુદ્ધો યદિ ભવતિ ભવ્યે શુભકરઃ 
કદાચિત્ત્કસ્મિંશ્ચિલ્લધુતરનરે વિપ્રભવતિ | 
સ એવૈતાલ્લોકાન રચયિતુમલં સાપિ ચ મહાન-
કૃપાધારોઽયં સુકયતિ નમોઽનન્ત શિવ તે ||૨૬|| 

 

ભવન્તં દેવેશં શિવમિતરગીર્વાણસદૃશં 
પ્રમાદાદ્યઃ કશ્ચિદ્યદિ યદપિ ચિત્તેઽપિ મનુતે | 
સ દુઃખં લબ્ધ્વાઽન્તે નરકમપિ યાતિ ધ્રુવમિદં 
ધ્રુવં દેવારાધ્યામિતગુણ નમોઽનન્ત શિવ તે ||૨૭|| 

 

પ્રદોષે રત્નાઢ્યે  મૃદુલતરસિંહાસનવરે 
ભવાનીમારૂઢામસકૃદપિ સંવીક્ષ્ય ભવતા | 
કૃતં સમ્યઙ્નાઠ્યં પ્રથિતમિતિ વેદોઽપિ ભવતિ 
પ્રભાવઃ કો વાઽયં તવ હર નમો દીપ શિવ તે ||૨૮|| 

 

શ્મશાને સઞ્ચારઃ કિમુ શિવ ન તે ક્વાપિ ગમનં
યતો વિશ્વં વ્યાપ્યાખિલમપિ સદા તિષ્ઠતિ ભવાન | 
વિભું નિત્યં શુદ્ધં શિવમુપહતં વ્યાપકમિતિ 
શ્રુતિઃ સાક્ષાદ્વક્તિ ત્વયમપિ નમઃ શુદ્ધ શિવ તે ||૨૯|| 

 

ધનુર્મેરુઃ શેષો ધનુવરગુણો યાનમવનિ-
સ્તવૈવેદં ચક્રં નિગમનિકરા વાજિનિકરાઃ | 
પુરોલક્ષ્યં યન્તા વિધિરિપુહરિશ્ચેતિ નિગમઃ 
કિમેવં ત્વન્વેષ્યો નિગદતિ નમઃ પૂર્ણ શિવ તે ||૩૦|| 

 

મૃદુઃ સત્ત્વં ત્વેતદ્ભવમનઘયુક્તં ચ રજસા 
તમોયુક્તં શુદ્ધં હરમપિ શિવં નિષ્કળમિતિ | 
વદત્યેકો વેદસ્ત્વમસિ તદુપાસ્યં ધ્રુવમિદં 
ત્વમોઙ્કરાકારો ધ્રુવમિતિ નમોઽનન્ત શિવ તે ||૩૧|| 

 

જગત્સુપ્તિં બોધં વ્રજતિ ભવતો નિર્ગતમપિ 
પ્રવૃત્તિં વ્યાપરં પુનરપિ સુષુપ્તિં ચ સકલમ | 
ત્વદન્યં ત્વત્પ્રેક્ષ્યં વ્રજતિ શરણં નેતિ નિગમો 
વદત્યદ્ધા સર્વઃ શિવ ઇતિ નમઃ સ્તુત્ય શિવ તે ||૩૨|| 

 

ત્વમેવાલોકાનામધિપતિરુમાનાથ જગતાં શરણ્યઃ 
પ્રાપ્યસ્ત્વં જલનિધિરિવાનન્તપયસામ | 
ત્વદન્યો નિર્વાણં તટ ઇતિ ચ નિર્વાણયતિરપ્યતઃ 
સર્વોત્કૃષ્ટસ્ત્વમસિ હિ નમો નિત્ય શિવ તે ||૩૩|| 

 

તવૈવાંશો ભાનુસ્તપતિ વિધુરપ્યેતિ પવનઃ 
પવત્યેષોઽગ્નિશ્ચ જ્વલતિ સલિલં ચ પ્રવહતિ |
તવાજ્ઞાકારિત્વં સકલસુરવર્ગસ્ય સતતમ 
ત્વમેક: સ્વાતન્ત્ર્યં વહસિ હિ નમોઽનન્ત શિવ તે ||૩૪|| 

 

સ્વતન્ત્રોઽયં સોમઃ સકલભુવનૈકપ્રભુરયં 
નિયન્તા દેવાનામપિ હર નિયન્તાસિ ન પરઃ |
શિવઃ શુદ્ધા માયારહિત ઇતિ વેદોઽપિ વદતિ 
સ્વયં તામાશાસ્ય ત્રયહર નમોઽનન્ત શિવ તે ||૩૫|| 

 

નમો રુદ્રાનન્તામરવર નમઃ શઙ્કર વિભો 
નમો ગૌરીનાથ ત્રિનયન શરણ્યાઙ્ઘ્રિકમલ | 
નમઃ શર્વઃ શ્રીમન્નનઘ મહદૈશ્વર્યનિલય 
સ્મરારે પાપારે જય જય નમઃ સેવ્ય શિવ તે || ૩૬|| 

 

મહાદેવામેયાનઘગુણગણપ્રામવસત-
ન્નમો ભૂયો ભૂયઃ પુનરપિ નમસ્તે પુનરપિ | 
પુરારાતે શંભો પુનરપિ નમસ્તે શિવ વિભો 
નમો ભૂયો ભૂયઃ શિવ શિવ નમોઽનન્ત શિવ તે ||૩૭||

 

કદાચિદ્ગણ્યન્તે નિબિડનિયતવૃષ્ટિકણિકાઃ 
કદાચિત્તત્ક્ષેત્રાણ્યપિ સિકતલેશં કુશલિના | 
અનન્તૈરાકલ્પં શિવ ગુણગણશ્ચારુરસનૈ-
ર્ન શક્યં તે નૂનં ગણયિતુમુષિત્વાઽપિ સતતમ ||૩૮|| 

 

મયા વિજ્ઞાયૈષાઽનિશમપિ કૃતા જેતુમનસા 
સકામેનામેયા સતતમપરાધા બહુવિધાઃ | 
ત્વયૈતે ક્ષન્તવ્યાઃ ક્વચિદપિ શરીરેણ વચસા 
કૃતૈર્નૈતૈર્નૂનં શિવ શિવ કૃપાસાગર વિભો ||૩૯|| 

 

પ્રમાદાદ્યે કેચિદ્વિતતમપરાધા વિધિહતાઃ 
કઋતાઃ સર્વે તેઽપિ પ્રશમમુપયાન્તુ સ્ફુટતરમ | 
શિવઃ શ્રીમચ્છમ્ભો શિવશિવ મહેશેતિ ચ જપન 
ક્વચિલ્લિઙ્ગાકારે શિવ હર વસામિ સ્થિરતરમ ||૪૦|| 

 

ઇતિ સ્તુત્વા શિવં વિષ્ણુઃ પ્રણમ્ય ચ મુહુર્મુહુઃ | 
નિર્વિણ્ણો ન્યવસન્નૂનં કૃતાઞ્જલિપુટઃ સ્થિરમ ||૪૧|| 

 

તદા શિવઃ શિવં રૂપમાદાયોવાચ સર્વગઃ |
ભીષયન્નખિલાન્ભૂતાન ઘનગમ્ભીરયા ગિરા ||૪૨|| 

 

મદીયં રૂપમમલં કથં જ્ઞેયં ભવાદૃશૈઃ | 
યત્તુ વેદૈરવિજ્ઞાતમિત્યુક્ત્વાઽન્તર્દધે શિવઃ ||૪૩||

 

તતઃ પુનર્વિધિસ્તત્ર તપસ્તપ્તું સમારભત | 
વિષ્ણુશ્ચ શિવતત્ત્વસ્ય જ્ઞાનાર્થમતિયત્નતઃ ||૪૪|| 

 

તાદૃશી શિવ મે વાચ્છા પૂજાયિત્વા વદામ્યહમ |
નાન્યો મયાઽર્ચ્યો દેવેષુ વિના શંભું સનાતનમ || ૪૫|| 

 

ત્વયાપિ શાઙ્કરં લિઙ્ગં પૂજનીયં પ્રયત્નતઃ |
વિહાયૈવાન્યદેવાનાં પૂજનં શેષ સર્વદા ||૪૬|| 

 

ઇતિ શ્રીસ્કન્દપુરાણે વિષ્ણુવિરચિતં શિવમહિમસ્તોત્રં સંપૂર્ણમ ||