unmatta panchashat
of Appayya Deekshitar
Please send your corrections
shrImadappayya dIkShita virachitA
AtmArpaNastutiH
kaste boddhuM prabhavati paraM devadeva prabhAvaM
yasmAditthaM vividharachanA sRuShTireShA babhUva |
bhaktigrAhyastvamiha tadapi tvAmahaM bhaktimAtrAt
stotuM vA~jChAmyatimahadidaM sAhasaM me sahasva || 1 ||
kShityAdinAmavayavavatAM nishchitaM janma tAvat
tannAstyeva kvachana kalitaM kartradhiShThAnahInam |
nAdhiShThAtuM prabhavati jaDo nApyanIshashcha bhAvaH
tasmAdAdyastvamasi jagatAM nAtha jAne vidhAtA || 2 ||
indraM mitraM varuNamanilaM padmajaM viShNumIshaM
prAhuste te paramashiva te mAyayA mohitAstvAm |
etaiH sArdhaM sakalamapi yachChaktileshe samAptaM
sa tvaM devaH shrutiShu viditaH shambhurityAdidevaH || 3 ||
AnandAbdheH kimapi cha ghanIbhAvamAsthAya rUpaM
shaktyA sArdhaM paramamumayA shAshvataM bhogamichChan |
adhvAtIte shuchidivasakRutkoTidIpre kapardin
Adye sthAne viharasi sadA sevyamAno gaNeshaiH || 4 ||
tvaM vedAntairvividhamahimA gIyase vishvanetaH
tvaM viprAdyairvarada nikhilairijyase karmabhiH svaiH |
tvaM dRuShTAnushravikaviShayAnandamAtrAvitRuShNaiH
antargranthipravilayakRute chintyase yogibRundaiH || 5 ||
dhyAyantastvAM katichana bhavaM dustaraM nistaranti
tvatpAdAbjaM vidhivaditare nityamArAdhayantaH |
anye varNAshramavidhiratAH pAlayantastvadAj~jAM
sarvam hitvA bhavajalanidhAveSha majjAmi ghore || 6 ||
utpadyApi smarahara mahatyuttamAnAM kule&smin
AsvAdya tvanmahimajaladherapyahaM shIkarANUn |
tvatpAdArchAvimukhahRudayashchApalAdindriyANAM
vyagrastuchCheShvahaha jananaM vyarthayAmyeSha pApaH || 7 ||
arkadroNaprabhRutikusumairarchanaM te vidheyaM
prApyaM tena smarahara phalaM mokShasAmrAjyalakShmIH |
etajjAnannapi shiva shiva vyarthayankAlamAtman
AtmadrohI karaNavivasho bhUyasAdhaH patAmi || 8 ||
kiM vA kurve viShamaviShayasvairiNA vairiNAhaM
baddhaH svAmin vapuShi hRudayagranthinA sArdhamasmin |
ukShNA darpajvarabharajuShA sAkamekatra baddhaH
shrAmyanvatsaH smarahara yuge dhAvatA kiM karotu || 9 ||
nAhaM roddhuM karaNanichayaM durnayaM pArayAmi
smAraM smAraM janipatharujaM nAtha sIdAmi bhItyA |
kiM vA kurve kimuchitamiha kvAdya gachChAmi hanta
tvatpAdAbjaprapadanamRute naiva pashyAmyupAyam || 10 ||
ulla~gghyAj~jAmuDupatikalAchUDa te vishvavandya
tyaktAchAraH pashuvadadhunA muktalajjashcharAmi |
evaM nAnAvidhabhavatatiprAptadIrghAparAdhaH
kleshAmbhodhiM kathamahamRute tvatprasadAttareyam || 11 ||
kShAmyasyeva tvamiha karuNAsAgaraH kRutsnamAgaH
saMsArotthaM girisha sabhayaprArthanAdainyamAtrAt |
yadyapyevaM pratikalamahaM vyaktamAgaHsahasraM
kurvan mUrkhaH kathamiva tathA nistrapaH prArthayeyam || 12 ||
sarvaM kSheptuM prabhavati janaH saMsRutiprAptamAgaH
chetaH shvAsaprashamasamaye tvatpAdAbje nidhAya |
tasminkAle yadi mama mano nAtha doShatrayArtaM
praj~jAhInaM purahara bhavet tatkathaM me ghaTeta || 13 ||
prANotkrAntivyatikaradalatsandhibandhe sharIre
premAveshaprasaradamitAkrandite bandhuvarge |
antaH praj~jAmapi shiva bhajannantarAyairanantaiH
Aviddho&haM tvayi kathamimAmarpayiShyAmi buddhim || 14 ||
adyaiva tvatpadanalinayorarpayAmyantarAtman
AtmAnaM me saha parikarairadrikanyAdhinAtha |
nAhaM boddhuM shiva tava padaM nakriyA yogacharyAH
kartuM shaknomyanitaragatiH kevalaM tvAM prapadye || 15 ||
yaH sraShTAraM nikhilajagatAM nirmame pUrvamIshaH
tasmai vedAnadita sakalAnyashcha sAkaM purANaiH |
taM tvAmAdyaM gurumahamasAvAtmabuddhiprakAshaM
saMsArArtaH sharaNamadhunA pArvatIshaM prapadye || 16 ||
brahmAdIn yaH smarahara pashUnmohapAshena baddhvA
sarvAnekashchidachidadhikaH kArayitvA&&tmakRutyam |
yashchaiteShu svapadasharaNAnvidyayA mochayitvA
sAndrAnandaM gamayati paraM dhAma taM tvAm prapadye || 17 ||
bhaktAgryANAM kathamapi parairyo&chikitsyAmamartyaiH
saMsArAkhyAM shamayati rujaM svAtmabodhauShadhena |
taM sarvAdhIshvara bhavamahAdIrghatIvrAmayena
kliShTo&haM tvAM varada sharaNaM yAmi saMsAravaidyam || 18 ||
dhyAto yatnAdvijitakaraNairyogibhiryo vimuktyai (vimRugyaH)
tebhyaH prANotkramaNasamaye saMnidhAyAtmanaiva |
tadvyAchaShTe bhavabhayaharaM tArakaM brahma devaH
taM seve&haM girisha satataM brahmavidyAguruM tvAm || 19 ||
dAso&smIti tvayI shiva mayA nityasiddhaM nivedyaM
jAnAsyetat tvamapi yadahaM nirgatiH saMbhramAmi |
nAstyevAnyanmama kimapi te nAtha vij~jApanIyaM
kAruNyAnme sharaNavaraNaM dInavRuttergRuhANa || 20 ||
brahmopendraprabhRutibhirapi svepsitaprArthanAya
svAminnagre chiramavasarastoShayadbhiH pratIkShyaH |
drAgeva tvAM yadiha sharaNaM prArthaye kITakalpaH
tadvishvAdhIshvara tava kRupAmeva vishvasya dIne || 21 ||
karmaj~jAnaprachayamakhilaM duShkaraM nAtha pashyan
pApAsaktaM hRudayamapi chApArayansanniroddhum |
saMsArAkhye purahara mahatyandhakUpe viShIdan
hastAlamba prapatanamidaM prApyate nirbhayosmi || 22 ||
tvAmevaikaM hatajanipathe pAnthamasminprapa~jche
matvA janmaprachayajaladheH bibhyataH pArashUnyAt |
yatte dhanyAH suravara mukhaM dakShiNaM saMshrayanti
kliShTam ghore chiramiha bhave tena mAM pAhi nityam || 23 ||
eko&si tvaM shiva janimatAmIshvaro bandhamuktyoH
kleshA~ggArAvaliShu luThataH kA gatistvAM vinA me |
tasmAdasminniha pashupate ghorajanmapravAhe
khinnaM dainyAkaramatibhayaM mAm bhajasva prapannam || 24 ||
yo devAnAM prathamamashubhadrAvako bhaktibhAjAM
pUrvaM vishvAdhika shatadhRutiM jAyamAnaM maharShiH |
dRuShTyApashyatsakalajagatIsRuShTisAmarthyadAtryA
sa tvaM granthipravilayakRuthe vidyayA yojayAsmAn || 25 ||
yadyAkAshaM shubhada manujAshcharmavadveShTayeyuH
duHkhasyAntaM tadapi puruShastvAmavij~jAya naiti |
vij~jAnaM ca tvayi shiva Rute tvatprasAdAnna labhyaM
tadduHkhArtaH kamiha sharaNaM yAmi devaM tvadanyam || 26 ||
kiM gUDhArthairakRutakavachogumbhanaiH kiM purANaiH
tantrAdyairvA puruShamatibhirdurnirUpyaikamatyaiH |
kiM vA shAstrairaphalakalahollAsamAtrapradhAnaiH
vidyA vidyeshvara kRutadhiyAM kevalaM tvatprasAdAt || 27 ||
pApiShTo&haM viShyachapalaH santatadrohashAlI
kArpaNyaikasthiranivasatiH puNyagandhAnabhij~jaH |
yadyapyevaM tadapi sharaNaM tvatpadAbjaM prapannaM
nainaM dInaM smarahara tavopekShituM nAtha yuktam || 28 ||
AlochyaivaM yadi mayi bhavAn nAtha doShAnanantAn
asmatpAdAshrayaNapadavIM nArhatIti kShipenmAm |
adyaivemaM sharaNavirahAdviddhi bhItyaiva naShTaM
grAmo gRuhNAtyahitatanayaM kiM nu mAtrA nirastam || 29 ||
kShantavyaM vA nikhilamapi me bhUtabhAvi vyalIkaM
durvyApArapravaNamathavA shikShaNIyaM mano me |
na tvevArttyA niratishayayA tvatpadAbjaM prapannaM
tvadvinyastAkhilabharamamuM yuktamIsha prahAtum || 30 ||
sarvaj~jastvaM niravadhikRupAsAgaraH pUrNashaktiH
kasmAdenaM na gaNayasi mAmApadabdhau nimagnam |
ekaM pApAtmakamapi rujA sarvato&tyantadInaM
jantuM yadyuddharasi shiva kastAvatAtiprasa~ggaH || 31 ||
atyantArtivyathitamagatiM deva mAmuddhareti
kShuNNo mArgastva shiva purA kena vA&nAthanAtha |
kAmAlambe bata tadadhikAM prArthanArItimanyAM
trAyasvainaM sapadi kRupayA vastutattvaM vichintya || 32 ||
etAvantaM bhramaNanichayaM prApito&yaM varAkaH
shrAntaH svAminnagatiradhunA mochanIyastvayAham |
kRutyAkRutyavyapagatamatirdInashAkhAmRugo&yaM
saMtADyainaM dashanavivRutiM pashyataste phalaM kim || 33 |
mAtA tAtaH suta iti samAbadhya mAM mohapAshai-
rApAtyaivaM bhavajalanidhau hA kimIsha tvayAptam |
etAvantaM samayamiyatImArtimApAdite&smin
kalyANi te kimiti na kRupA kApi me bhAgyarekhA || 34 ||
bhu~gkShe guptaM bata sukhanidhiM tAta sAdhAraNaM tvaM
bhikShAvRuttiM paramabhinayanmAyayA mAM vibhajya |
maryAdAyAH sakalajagatAM nAyakaH sthApakastvaM
yuktaM kiM tadvada vibhajanaM yojayasvAtmanaa mAm || 35 ||
na tvA janmapralayajaladheruddharAmIti ceddhIH
AstAM tanme bhavatu ca janiryatra kutrApi jAtau |
tvadbhaktAnAmanitarasukhaiH pAdadhUlIkishoraiH
ArabdhaM me bhavatu bhagavan bhAvi sarvaM sharIram || 36 ||
kITA nAgAstarava iti vA kiM na santi sthaleShu
tvatpAdAmbhoruhaparimalodvAhimandAnileShu |
teShvekaM vA sRuja punarimaM nAtha dInArttihArin
AtoShAnmAM mRuDa bhavamahA~ggaranadyAM luThantam || 37 ||
kAle kaNThasphuradasukalAleshasattAvaloka-
vyAgrodagravyasanisakalasniggharuddhopakaNThe |
antastodairavadhirahitAmArtimApadyamAno-
&pya~gighradvandve tava nivishatAmantarAtman mamAtmA || 38 ||
antarbAShpAkulitanayanAnantara~ggAnapashyan
agre ghoShaM ruditabahulaM kAtarANAmashRuNvan |
atyutkrAntishramamagaNayan antakAle kapardin
a~gghridvandve tavanivishatAmantarAtman mamAtmA || 39 ||
chArusmerAnanasarasijaM chandrarekhAvataMsaM
phullanmallIkusumakalikAdAmasaubhAgyachoram |
antaHpashyAmyachalasutayA ratnapIThe niShaNNaM
lokAtItaM satatashivadaM rUpamaprAkRutaM te || 40 ||
svapne vApi svarasavikasaddivyapa~gkeruhAbhaM
pashyeyaM kiM tava pashupate pAdayugmaM kadAcit |
kvAhaM pApaH kva tava charaNAlokabhAgyaM tathApi
pratyAshAM me ghaTayati punarvishrutA te&nukampA || 41 ||
bhikShAvRuttiM cara pitRuvane bhUtasa~gghairbhramedaM
vij~jAtaM te charitamakhilaM vipralipsoH kapAlin |
AvaikuNThadruhiNamakhilaprANinAmIshvarastvaM
nAtha svapne&pyahamiha na te pAdapadmaM tyajAmi || 42 ||
AlepanaM bhasitamAvasathaH shmashAnaM
asthIni te satatamAbharaNAni santu |
nihnotumIsha sakalashrutipArasiddhaM
aishvaryamambujabhavo&pi cha na kShamaste || 43 ||
vividhamapi guNaughaM vedayantyarthavAdAH
parimitavibhavAnAM pAmarANAM surANAm |
tanuhimakaramaule tAvatA tvatparatve
kati kati jagadIshAH kalpitA no bhaveyuH || 44 ||
vihara pitRuvane vA vishvapAre pure vA
rajatagiritaTe vA ratnasAnusthale vA |
disha bhavadupakaNThaM dehi me bhRutyabhAvaM
paramashiva tava shrIpAdukAvAhakAnAm || 45 ||
balamabalamamIShAM balbajAnAM vichintyaM
kathamapi shiva kAlakShepamAtrapradhAnaiH |
nikhilamapi rahasyaM nAtha niShkRuShya sAkShAt
sarasijabhavamukhyaiH sAdhitaM naH pramANam || 46 ||
na kiMchinmene&taH samabhilaShaNIyaM tribhuvane
sukhaM vA duHkhaM vA mama bhavatu yadbhAvi bhagavan |
samunmIlatpAthoruhakuharasaubhAgyamuShite
padadvandve chetaH parichayamupeyAnmama sadA || 47 ||
udarabharaNamAtraM sAdhyamuddishya nIche-
ShvasakRudupanibaddhAmAhitochChiShTabhAvAm |
ahamiha nutibha~ggImarpayitvopahAraM
tava charaNasaroje tAtajAto&parAdhI || 48 ||
sarvaM sadAshiva sahasva mamAparAdhaM
magnaM samuddhara mahatyamumApadabdhau |
sarvAtmanA tava padAmbujameva dInaH
svAminnananyasharaNaH sharaNaM prapadye || 49 ||
AtmArpaNastutiriyaM bhagavannibaddhA
yadyapyananyamanasA na mayA tathApi |
vAchApi kevalamayaM sharaNaM vRuNIte
dIno varAka iti rakSha kRupAnidhe mAm || 50 ||
iti shrImadappayya dIkShitendraaNAM kRutishvanyatamA AtmArpaNastutiH sampUrNA |